Dom pisarzy w czasach zarazy : Iwicka 8A

147087

Książka

W koszyku

oceń

Autor

Jastrun Tomasz (1950- ) Autor Władyka Wiesław (1947- ) Rec.

Forma i typ

Książki Literatura faktu, eseje, publicystyka

Przynależność kulturowa

Literatura polska

Temat

Buczkówna, Mieczysława (1924-2015) Jastrun, Mieczysław (1903-1983) Jastrun, Tomasz (1950- ) Inteligencja (socjologia) Odwilż (1953-1957) Pisarze polscy Pokolenie literackie Polski Październik (1956) Postawy Stalinizm Życie literackie Warszawa (woj. mazowieckie)

Gatunek

Biografia Pamiętniki i wspomnienia Wywiad dziennikarski

Dziedzina i ujęcie

Historia Socjologia i społeczeństwo

Znany polski poeta i prozaik poprzez wspomnienia o dawnym domu snuje opowieść nie tylko osobistą, ale też literacką i historyczną. Dom przy ulicy Iwickiej, w którym autor jako dziecko mieszkał po wojnie z rodzicami, a który zamieszkiwali lub odwiedzali też liczni pisarze, był świadkiem prywatnego życia, ale też przemian epoki stalinizmu. To także pretekst do opowiedzenia, jakie system wpłynął na działanie i decyzje znanych literatów. Książkę uzupełniają przeprowadzone przez laty przez Tomasza Jastruna wywiady z twórcami takimi jak Juliusz Żuławski, Ryszard Matuszewski, Jan Kott, Seweryn Pollak, Irena Szymańska czy Bronisława Przybosiowa.

zob. w.bibliotece.pl

Status dostępności:

Tarnów wypożyczalnia

Są egzemplarze dostępne do wypożyczenia: sygn. 111 153 (1 egz.)

Strefa uwag:

Uwaga dotycząca bibliografii

Bibliografia na stronach 442-443. Indeks.

Adnotacja wyjaśniająca lub analiza wskazująca

Rozmowy z b. mieszkańcami Iwickiej 8a, ich przyjaciółmi i znajomymi: Bronisławą Przybosiową (żoną Juliana), Ryszardem Matuszewskim, Janem Kottem, Arturem Sandauerem, Sewerynem Pollakiem, Juliuszem Żuławskim, Ireną Szymańską. Motyw fascynacji niektórych pisarzy ideologią komunistyczną, funkcjonowaniu w systemie politycznym PRL, wpływie na twórczość, faktycznych i demonstrowanych poglądach politycznych, in.

Mieszkańcy domu przy ul. Iwickiej 8a, w l. 50. XX w. Kamienica wybudowana w 1949 r. (s. 9-18). Okoliczności ulokowania w nim literatów, wielu związanych z pismem "Kuźnica" (s. 70-82). Wśród mieszkańców Mieczysław Jastrun i Mieczysława Buczkówna z synem (autorem książki), Kazimierz i Marian Brandysowie, Bohdan Czeszko, Jan Kott, Paweł Hertz, Adolf Rudnicki, Artur Sandauer, Juliusz Żuławski. Życie codzienne, warunki lokalowe, stosunki międzysąsiedzkie, kontakty z ludźmi władzy (m.in. Julia Brystygier, s. 151-156). Obszerny opis życia literackiego l. 50., gł. czasów stalinizmu, wpływ polityki na twórczość i życie pisarzy, stosunek do komunizmu, praca i aktywność polityczna, metody kontroli i dyscyplinowania literatów. Reakcje na przełomowe wydarzenia polityczne (m.in. śmierć Stalina i Październik 1956 r.), przemiany postaw. Liczne wspomnienia autora z dzieciństwa przy ul. Iwickiej 8a.

Recenzje:

W pułapce systemu Iwicka 8A, warszawska ulica, a przy niej budynek, rodzinny dom autora, w którym prócz jego rodziny zamieszkiwali inni znani pisarze w czasach powojennych, w czasach gdy jednego okupanta zastąpił drugi, gdy jeden system został wyparty drugim, system, który zniewolił, otumanił wielu na wiele lat.
"Dom pisarzy w czasach zagłady" to fascynująca podróż w mroczne czasy, Polski zniszczonej, wyczerpanej II wojną światową, (...) czasy w których ludzie zmęczeni ciągłym strachem, śmiercią i głodem, który otaczał ich każdego dnia dookoła, z nadzieją i ufnością patrzą w stronę wyzwolicieli i systemu, który przecież nie może być gorszy od faszyzmu, prawda? Wśród tych ludzi, którzy głusi i ślepi, czy być może niedopuszczający do siebie prawdy o tym co dzieje się w ZSRR, znaleźli się sławni i znani polscy pisarze. To o nich jest ta publikacja. Ukazuje jak system zniewalał dusze, jak otumaniał, wciągał, jak niszczył ludzi i sztukę, jak ogłupiał przecież inteligentnych ludzi.
Autor w swojej książce przybliża nam losy mieszkańców budynku na Iwickiej 8A. Powraca we wspomnieniach do czasów swojego dzieciństwa, a także jeszcze wcześniej, do lat młodości swoich rodziców. Tematem przewodnim jest próba zrozumienia postępowania pisarzy i poetów, którzy wstępując do partii, podpisali pakt z diabłem, szuka wyjaśnienia co i dlaczego pchnęło ich w szpony systemu, który przerabiał bądź starał się przerobić ich, ich myślenie, twórczość na własną modłę. Autor omawia czasy głębokiego PRL-u, te wczesne powojenne, potem te do śmierci Stalina, przywołuje tu jak postać radzieckiego zbrodniarza była wielbiona przez komunistów i jak pisarze i poeci zmuszani byli do tworzenia na jego cześć peanów, a także te po śmierci dyktatora, czasy odwilży, gdzie pisarzom zaczęły spadać klapki z oczu, a oni wreszcie odważyli się przebudzić z odrętwienia i wycofać z partii, poczuć się w końcu wolnymi i nieskrępowanymi, jak również czasy stanu wojennego.
Autor opowiada tu o sobie, swoich rodzicach, o bliskich i dalszych znajomych i przyjaciołach mieszkających przez krótszy czy dłuższy okres przy Iwickiej 8A. Publikacja ta jest pełna nazwisk, dla zainteresowanych kulturą tamtych lat na pewno będą one bliższe i bardziej rozpoznawalne. Ja sama niektóre nazwiska kojarzyłam, ale niektóre słyszałam po raz pierwszy i wcześniej nic nie wiedziałam o tych postaciach. Publikacja jest ciekawa to na pewno. Ale trochę chaotyczna, przynajmniej ja to w taki sposób odbierałam. Mimo to książkę czyta się przyjemnie, choć traktuje o mało przyjemnych czasach. Uświetniają ją liczne fotografie i zbiór wywiadów, znajdujący się w drugiej części książki z wybranymi pisarzami, mieszkańcami domu, w których autor konfrontuje ich z obrazem ich samych z tamtego okresu, z ich wypowiedziami, zachowaniami, postępowaniami i próbuje dowiedzieć się dlaczego dali się złapać i zamknąć w pułapce systemu.
Myślę, że nie powinniśmy oceniać tych ludzi, kto z nas wie jakbyśmy sami zachowali się w takich warunkach w jakich przyszło im wtedy żyć. Strach to potężne uczucie. Zmęczeni wojną, faszyzmem bezwiednie dali się wepchnąć w ramiona systemu równie okrutnego, mrocznego i bezdusznego. Historia tych ludzi jest tragiczna i budzi skrajne emocje. Bo wśród pisarzy, mieszkańców domu pisarzy na Iwickiej 8A, byli różni ludzie, tacy, którzy ślepo wierzyli w komunizm, tacy, którzy mieli wątpliwości i sumienie ich gryzło, tacy którzy po latach będą żałować z całego serca, ale i tacy którzy będą próbowali się wybielać, tłumaczyć. Niektórych z nich wojna i system, który nastał w Polsce po niej wyniszczy całkowicie i ostatecznie. Tak więc publikacja ta jest na pewno ciekawa i warta uwagi. Przybliża czasy, o których urodzeni po roku 1990 nie mają zbyt wielkiego pojęcia(tak jak ja), więc niesie ze sobą dużą wartość historyczną, a także jest to opowieść o ludziach spętanych sidłami pułapki systemu. Polecam fanom historii, ale także polskiej literatury. Książka warta uwagi.